Teorija dvojnika

Croatian Journal of Philosophy, Vol. III, No. 8, gl. ur. Snježana Prijić-Samaržija, Kruzak, Zagreb, 2003.

U osmom broju ovog međunarodnog časopisa za filozofiju naglasak je na ontološko-logičkim pristupima. Broj na stotinu stranica donosi šest izvornih članaka te nekoliko prikaza novijih izdanja. U prvom tekstu riječ je o jezičnim konvencijama i njihovu filozofskom značenju, napose iz perspektive suvremene logike. Adele Mercier smatra da su takve konvencije rezultat ponašanja i navika, umjesto da im prethode. Franca D’Agostini razmatra problem laži iz epistemološke perspektive, odnosno načine na koje se može dokazati da »nije istina da nema istine«. Tekst je zanimljiv stoga što na konvencionalno-logički, ali i ontološki, način ispituje nepostojanje istine, razmatrajući povijesno-filozofske pristupe tom problemu, počevši od Augustina pa sve do Nietzschea i Apela. Nikola Grahek u svom se prilogu bavi Austinovim stavom spram teorije znanja, usredotočujući se na detaljne analize tekstova poznatoga filozofa govornog čina u kojima on zastupa određenu vrstu empirijskog znanja. Teorija dvojnika, odnosno teza prema kojoj su sadržaji naših mentalnih stanja ovisni o okolini koja postoji izvan njih, tema je teksta Katalin Farkas. Oslanjajući se na Putnamove interpretacije »značenja značenja«, članak se u osnovi bavi kognitivnim problemima.

Zamišljeni dijalog

Vjerojatno najzanimljiviji (i najklasičniji) prilog u ovom broju članak je Roberte De Monticelli o usporedbi dvaju različitih pristupa ontologiji, od kojih je jedan analitički (filozofija jezika i suvremena filozofija uma), a drugi klasičan fenomenološko-ontološki (huserlovskoga podrijetla). Tu je i osvrt na ontologiju kao logički shvaćenu teoriju značenja, kao i na neoaristotelovsku ontologiju usmjerenu na fizikalizam i naturalizam. U osnovi, autorica pokušava stvoriti zamišljeni dijalog između lingvističke filozofije, naturalizma i fenomenologije, smatrajući da se ontologija (baš kao i biće, kako glasi stara Aristotelova definicija) izgovara mnogostruko, te da je zbog toga i mnogo različitih »ontologijâ«. U posljednjem tekstu u ovom broju Roberta Sala bavi se moralnim pitanjima, odnosno bioetičkom tematikom, konkretizirajući je na primjeru abortusa. Tu su još i recenzije dvije talijanske te po jedne hrvatske i britanske knjige. Hrvatski časopis za filozofiju koji objavljuje izvorne znanstvene radove iz tog područja te izlazi triput godišnje, iz broja u broj slijedi zacrtanu koncepciju i očito se, sudeći prema potpori Ministarstava kulture te znanosti i tehnologije, uspijeva dokazati kao kvalitetna publikacija za određeni profil akademske publike.

Tonči Valentić