Redateljska rutina

Redateljska rutina

Igra s nepoznatim (Nadie conoce a nadie), red. Mateo Gil

Mateo Gil, režiser i scenarist trilera Igra s nepoznatim (Nadie conoce a nadie, 1999), zasnovana na romanu Juana Bonille, glas je stekao kao koscenarist kultnih filmova Alejandra Amenábara (koji je ovdje skladao glazbu) Teza i Otvori oči. Katkad bitni suradnici glasovitih filmaša i sami ostvare zapaženu redateljsku karijeru, a katkad i ne. Ako je suditi po cjelovečernjem prvencu, Gilu bi se lako moglo dogoditi da mu to za dulje vrijeme bude jedini redateljski pothvat dugog metra.

Zbilja ili privid

Igra s nepoznatim priča je o mladom i privlačnom sastavljaču križaljki Simonu (Eduardo Noriega iz Otvori oči), koji biva uvučen u niz misterioznih kriminalnih zbivanja vezanih za tradicionalne uskršnje procesije u Sevilli, iza kojih stoji nepoznata organizacija ili pojedinac. Uz Simona protagonisti su i njegov cimer Žabac (Jordi Moliá) te senzualna Maria (Natalia Verbeke), a sve troje u završnici će razotkriti svoje pravo mjesto i funkciju u relativno složenoj narativnoj konstrukciji. U Gilovoj izvedbi potencijalno zanimljiv zaplet pretvara se u nizanje ne posebno intrigantnih i uglavnom redateljski rutinski (što istovremeno znači i korektno) uobličenih zbivanja, pri kojima se gledatelj nažalost prečesto mora upitati zašto glavni lik jednostavno ne ode na policiju i izvijesti je o onome što mu se zbiva (inače tipična boljka konfekcijskih izdanaka žanra trilera). Posebno bode oči Gilova neodlučnost u dramaturškoj orijentaciji filma. Povremeno daje natruhe u kojima se jasno ne razaznaje što je zbilja, a što san ili privid, no u cjelini filma taj se aspekt pokazuje kao tek usput nabačen, da bi mu se Gil vratio na samom kraju, nudeći svršetak koji s jedne strane pruža mogućnost tumačenja prethodnih zbivanja kao fikcijskog svijeta romana koji Simon piše, s druge kao stvarnih događaja koje je pretočio u roman, napisavši ga nakon što je sve završilo, a on ipak preživio. Oba pak tumačenja malo su važna jer ih Gil nije dramaturški pripremio: Simonove spisateljske ambicije i kriza jedan su od brojnih motiva filma, kojima autor nije dopustio da puste korijenje i oplode se.

Među njima su i Simonov odnos s Marijom i njegovom prethodnom djevojkom Ariadnom (Paz Vega), odnosno odnos Simona i Žapca. Način na koji Gil tretira ženske likove posebno je slabašan. Lik Ariadne brzo je izgubio relevantnost, a onaj Marije izbačen je iz filma baš kad se oko njega počeo stvarati erotski trokut sa Simonom i Žapcem kao sudionicima. Kad se doda da je Simon grubo odbio Ariadninu plemenitu namjeru da ga felacijem relaksira ne bi li mu na neko vrijeme odagnala silne brige, a Žabac eliminirao Mariju kako bi njih dvojica ostali sami i međusobno se obračunali (u prizoru čija uvertira citira Reedova Trećeg čovjeka), pada primisao o homoseksualnom podtekstu filma, no kao i svaki drugi fragment intrigantnosti koji je Gil prosuo tkivom filma (tu valja pribrojiti i lelujav, čini se, pokušaj kritike svojevrsne takoreći kjukluksklanovske sablasnosti tradicionalnoga vjerskog običaja u Sevilli, koji podsjeća na onaj rapski prikazan u Gamulinovu filmu Sedam kronika) ni ovaj nije dobio šansu da stvarno proklija.

Honorar kao nadahnuće

Gil je u Igri s nepoznatim koketirao s Matrixom, citirao Trećeg čovjeka, u završnim prizorima s procesijom vjerojatno se nadahnjivao prvim Kumom ili bar Ciminovom Godinom zmaja, no naposljetku je njegov film ispao svojevrsnim odjekom nižerazrednoga trilera Potez lovca njemačkog najamnika u Hollywoodu Carla Schenkela. Da je snimljen u Hrvatskoj, domaći bi ga kritičari dizali u nebesa, no u Španjolskoj takve se stvari više ne drže osobitim prinosom nacionalnoj kinematografiji (samo jedna, kasnije osvojena, nominacija za Goyu, i to u kategoriji specijalnih efekata). Kako i bi kad tamo filmove stvaraju Almodovar, de la Iglesia i Amenábar, a ovdje tobožnji vunderkindi čije je najjače oružje bjesomučna medijska samopromocija, a nadahnuće pozamašan honorar.

Damir Radić