Zemlja istine, ljubavi i slobode

Zemlja istine, ljubavi i slobode, SR Jugoslavija, 2000, red. Milutin Petrović

Jedna od glavnih atrakcija i na inače krcatim projekcijama u novootvorenoj DV kući iznad Malog kina bio je 72-minutni srbijanski nezavisni televizijski film, ili ono što se nekad u nas isključivo zvalo televizijskom dramom, Zemlja istine, ljubavi i slobode režisera, koproducenta i koscenarista Milutina Petrovića. Zemlja istine, ljubavi i slobode film je u filmu: okvir je smješten u atomsko sklonište psihijatrijskog odjela za vrijeme NATO-ova bombardiranja Beograda, gdje zgodna mlada psihijatrica ima seansu s mladim montažerom koji je preživio bombardiranje zgrade RTV Srbije; dijagnostički postupak zasniva se na montažerovu tumačenju Rorschachovih mrlja, koje on pretvara u priču iz beogradskoga kriminalnog miljea, priču koja tvori jezgru filma, a zapravo je izlika za svojevrstan filmofilski esej (reference na razne filmske junake i filmove, među kojima najistaknutije mjesto imaju prizori iz Čudesnog mača Voje Nanovića iz 1950); sve skupa trebalo bi funkcionirati i kao alegorija kaotičnog stanja u suvremenoj Srbiji (Jugoslaviji), čiji su korijeni u bližoj i daljoj prošlosti (utjelovljeni u liku poludjela Udbina likvidatora, igra ga Rade Marković, koji sebe zamišlja kao Nebojšu, mladog junaka spomenutog Čudesnog mača, kojeg je također glumio Marković). Film je ambiciozno zamišljen kao razigrana, izvedbeno i značenjski slojevita struktura, no u konačnici nije mnogo više od humorno nategnute, poprilično šminkerske vježbe kakva pretencioznog školarca, čija se navodna politička provokativnost eventualno može otkriti tek uz pomoć najsofisticiranijih mikroskopa posljednje generacije. Kultni status zamornoga filmofilskog traktata šire društveno-političke poruke, u kojem glumi i srpska dramatičarska zvijezda Biljana Srbljanović, ostaje tako velikom zagonetkom.

Damir Radić