Metamorfoze metafizike

Najbolja hrvatska filozofija.
Tonči Valentić, Vijenac



Kada je 1978. otisnuta doktorska disertacija Metamorfoze metafizike Marijana Cipre, tko je mogao slutiti da se radi o jednoj od najboljih, najvažnijih i najoriginalnijih filozofskih knjiga napisanih na hrvatskome jeziku? Planirano kao četverosveščano, a ostvareno kao jednosveščano djelo o grčkoj metafizici, Ciprino je djelo stilski i filozofski briljantan dijalog sa starogrčkim misliocima o biti i istini filozofije. Pri tom Cipra izgrađuje izvornu periodizaciju filozofije utemeljenu prema hebdomadama, vremenskim razdobljima od sedam vremenskih jedinica (4×700 godina) unutar kojih se odigrava duhovna povijest filozofije od njezinih početaka 700. prije Krista do 2100.

Unutar te duhovne povijesti odigrava se tek neprekidna metamorfoza jedne te iste bivstvene cjeline istine, samo u različitim varijacijama i preobrazbama. Stoga je ključno pitanje: koji su to principi što upravljaju tim metamorfozama filozofije, i na osnovi kojih načela se jedna te ista istina uvijek javlja u drukčijim oblicima i na drukčiji način? (Tonči Valentić).

Ciprin se filozofski put u konačnici okreće od filozofije logosa i logosa filozofije k Logosu Objave, odnosno od grčke filozofije prema kršćanskoj filozofiji, dapače prema kristologiji u kojoj je čovjek uvrnuto ogledalo božanskog života.